سایه سنگین مافیا بر سر زعفران و زیره/ سهم واقعی کشاورز چقدر است؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ استان خراسان شمالی با برخورداری از تنوع اقلیمی و منابع طبیعی غنی، یکی از قطب‌های کشت گیاهان دارویی در کشور به‌شمار می‌رود. این استان با بیش از ۵ هزار هکتار سطح زیر کشت گیاهان دارویی و محوریت دو محصول استراتژیک زعفران و زیره، سهم قابل توجهی در توسعه این حوزه در سطح ملی دارد. با توجه به ظرفیت‌های آب و خاک، حمایت‌های نهادهای دولتی و فراهم بودن زیرساخت‌های لازم برای فرآوری و صادرات، خراسان شمالی در سال‌های اخیر مورد توجه سرمایه‌گذاران و شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گرفته است.
با این حال، خام‌فروشی محصول، کمبود فناوری‌های نوین فرآوری، و ضعف در زنجیره ارزش افزوده از مهم‌ترین چالش‌های بخش گیاهان دارویی استان محسوب می‌شود. طی ماه‌های گذشته با ورود طرح‌های جدید حمایتی و در نظر گرفتن تسهیلات ویژه، حرکت به سمت افزایش فرآوری محصولات و کاهش خام‌فروشی در دستور کار مدیران و تولیدکنندگان قرار گرفته است تا این صنعت بتواند نقش بیشتری در توسعه اقتصادی و اشتغال منطقه ایفا کند.
در روزگاری که جهان به سوی بازگشت به طبیعت و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی در مسیر توسعه پایدار گام برمی‌دارد، گیاهان دارویی به‌عنوان یکی از منابع راهبردی و ثروت‌های پنهان سرزمینی، نقشی کلیدی در اقتصاد مقاومتی و توسعه روستا‌محور ایفا می‌کنند. ایران به واسطه تنوع اقلیمی، گستره‌ی گونه‌های بومی، و سابقه‌ای کهن در طب سنتی، از جایگاهی ممتاز در تولید و بهره‌برداری از گیاهان دارویی برخوردار است؛ با این حال، آنچه امروز به‌عنوان حلقه‌ی مفقوده در زنجیره‌ی این ظرفیت عظیم مطرح است، عبور از خام‌فروشی و ورود به مراحل ارزش‌آفرینی، فرآوری، بسته‌بندی تخصصی و صادرات هدفمند است.
در این میان، استان خراسان شمالی با اقلیم نیمه‌خشک، خاک حاصلخیز و فرهنگ دیرپای کشاورزی، توانسته جایگاهی درخور توجه در نقشه‌ی گیاهان دارویی کشور به خود اختصاص دهد. تمرکز بر کشت زعفران و زیره که از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشور محسوب می‌شوند، این استان را به یکی از محورهای جدی تولید و تأمین گیاهان دارویی در سطح ملی بدل کرده است. سهم ۲۱ درصدی این استان از کل سطح زیر کشت گیاهان دارویی کشور، تنها یک آمار نیست، بلکه بیانگر ظرفیتی راهبردی و بالقوه‌ای عظیم برای ایجاد اشتغال، رونق صادرات غیرنفتی، تقویت اقتصاد محلی و پشتیبانی از زیست‌بوم منطقه‌ای است.
با این حال، تداوم خام‌فروشی و فروش فله‌ای محصولات، همچنان به‌عنوان تهدیدی جدی بر سر راه سودآوری و ارتقاء جایگاه خراسان شمالی در بازارهای بین‌المللی تلقی می‌شود. اینجاست که نقش سیاست‌های حمایتی دولت، ورود سرمایه‌گذاران و شرکت‌های دانش‌بنیان، و توسعه زیرساخت‌های فرآوری، بسته‌بندی و بازارهای تخصصی بیش از پیش نمایان می‌شود.
در چنین شرایطی، اقدامات جهاد کشاورزی استان برای حمایت از توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی، برگزاری رویدادهای تخصصی، ارائه تسهیلات مکانیزاسیون و تأسیس بازارچه‌های محلی مانند بازار زعفران در فاروج، حرکتی راهبردی در مسیر ارتقاء جایگاه استان در بازارهای ملی و فراملی است. نگاهی عمیق به این تلاش‌ها، ضمن ترسیم افق روشن برای آینده‌ی اقتصادی خراسان شمالی، می‌تواند به الگویی الهام‌بخش برای سایر استان‌های کشور در بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و مزیت‌های نسبی تبدیل شود.
محمد رضایی، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به آخرین وضعیت کشت و فرآوری گیاهان دارویی در این استان اظهار داشت: سطح زیر کشت گیاهان دارویی در خراسان شمالی در سال جاری ۵ هزار هکتار است که این میزان از مجموع سطح زیر کشت کشور (۴۹۵۰۰ هکتار) معادل ۲۱ درصد را به خود اختصاص داده است. از میان گیاهان دارویی، زعفران با ۴۸۵۰ هکتار و زیره با ۴۷۵۰ هکتار بیشترین سهم را در استان دارند و محور اصلی صادرات محسوب می‌شوند.
وی با بیان اینکه خام‌فروشی و فروش فله‌ای عمده‌ترین معضل استان در حوزه گیاهان دارویی است افزود: سازمان جهاد کشاورزی بسته‌های حمایتی ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاران و فعالان این حوزه در نظر گرفته است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: پرداخت تسهیلات ویژه برای احداث و توسعه واحدهای فرآوری محصولات گیاهان دارویی٬ حمایت از توسعه صادرات زعفران و زیره و تأسیس بازارچه‌های تخصصی، از جمله فعالیت بازارچه زعفران در فاروج٬ برگزاری رویدادهای تخصصی و تسهیل ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به منظور کاهش خام‌فروشی و افزایش زنجیره ارزش و اعطای تسهیلات مکانیزاسیون در حوزه کاشت، داشت و برداشت و رفع مشکلات فراوری و بسته‌بندی محصولات بسته‌های حمایتی از فعالان این عرصه است.
رضایی تصریح کرد: هم‌اکنون چندین کارگاه فرآوری در استان مشغول به فعالیت هستند و شرکت‌هایی که متقاضی راه‌اندازی یا توسعه فرآوری باشند می‌توانند از امکانات و حمایت‌های اعطایی جهاد کشاورزی بهره‌مند شوند.
وی با تأکید بر لزوم توسعه صادرات افزود: با برنامه‌ریزی انجام‌شده، رویدادی با محوریت گیاهان دارویی در استان برگزار خواهد شد تا زمینه حضور شرکت‌های فناور و رفع موانع خام‌فروشی فراهم شود.
بر اساس آخرین آمار رسمی، استان خراسان شمالی با ظرفیت ۵ هزار هکتاری گیاهان دارویی و با تمرکز بر زعفران و زیره، یکی از استان‌های پیشرو در کشور در این حوزه شناخته می‌شود.
انتهای پیام/۳۱۱/.
