راهاندازی قطار گردشگری تهران- همدان از ۱۳ شهریورواکنش مقام مسئول؛ راز زیر میزی گرفتن پزشکان چیست؟دیدار مدیرعامل راهآهن ایران با شرکتهای روسی؛ ساخت تجهیزات ریلیترامپ آب پاکی را بر دستان اوکراینی ها ریخترئیس جمهور وارد چین شدشمخانی: فرصت های مهمی برای گشایش گره های راهبردی ایجاد شده استدستور محرمانه ترامپ برای حمله به ایران/ دیپلماتهای آمریکا بیخبر بودند!گالانت : مرحله دوم جنگ با ایران شروع خواهد شدتغییر ناگهانی محل نشست کابینه امنیتی اسرائیل/ ماجرا چیست؟طرح ساماندهی کارکنان دولت به مرحله سرنوشت ساز رسید + جزئیاتقیمت دلار آزاد پرواز کرد (۹ شهریور ۱۴۰۴)قیمت طلا ۱۸ عیار سر به فلک کشید (جدول ۹ شهریور)دستور کار جدید دولت درباره بازار ارز ابلاغ شد + جزئیاتهافبک سرشناس انگلیسی در راه استقلالمشکل بزرگ پرسپولیس حل شد / ستاره جدید آماده بازیفرنگیکاران ایران در امیدهای جهان انتخاب شدنددر حالی که ایران با بحران کم‌آبی و کاهش بارندگی دست‌وپنجه نرم می‌کند، صادرات بی‌رویه محصولات آب‌بر مانند هندوانه و سیب‌زمینی به شکل آب مجازی، منابع آبی کشور را به تاراج برده و سیاست‌های نادرست وزارت جهاد کشاورزی، امنیت آبی ایران را به خطر انداخته است.
در حالی که ایران پنجمین سال متوالی بحران کم‌آبی را تجربه می‌کند، سیاست‌های نادرست وزارت جهاد کشاورزی در الگوی کشت و صادرات بی‌رویه محصولات آب‌بر، منابع آبی کشور را به مخاطره انداخته و با صادرات آب مجازی به کشورهای همسایه، فشار مضاعفی بر سفره‌های زیرزمینی وارد کرده است.
ایران با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها و هدررفت ۷۰ تا ۹۲ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی مواجه است. این اتلاف عمدتاً به دلیل ضعف زیرساخت‌های توزیع آب و تبخیر پشت سدها رخ می‌دهد. با این حال، صادرات محصولات آب‌بر مانند هندوانه، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، مرکبات، پسته، خرما، زعفران و کیوی به کشورهایی نظیر عراق، افغانستان، امارات، ترکیه و برخی کشورهای اروپایی، به شکل آب مجازی، منابع آبی کشور را به تاراج می‌برد. این روند نه تنها به فرونشست زمین و تخریب محیط‌زیست منجر شده، بلکه یارانه‌های پنهان آب را به جیب صادرکنندگان و کشورهای واردکننده سرازیر کرده است.
صفدر نیازی شهرکی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، با رد صادرات مستقیم آب، اعلام کرد: «تراز آب مجازی کشور مثبت است و حدود ۲۹ میلیارد متر مکعب مازاد داریم.» او افزود که ۸۵ تا ۹۰ میلیارد متر مکعب از منابع آبی در کشاورزی مصرف می‌شود و با فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمند می‌توان این مصرف را بهینه کرد. با این حال، اختلاف آماری بین وزارت جهاد (۷۰ تا ۷۵ درصد هدررفت) و وزارت نیرو (۸۷ تا ۹۲ درصد) نشان‌دهنده نبود شفافیت در محاسبات است.
صادرات محصولات کشاورزی آب‌بر، با وجود یارانه‌های سنگین آب در ایران، سود کلانی برای صادرکنندگان به همراه دارد، اما ارزش ارزی آن جایگزین مناسبی برای منابع آبی از دست‌رفته نیست. نمونه بارز این خسارت، بازگشت هندوانه‌های صادراتی از روسیه به دلیل وجود نیترات در اردیبهشت سال جاری است. این سیاست‌ها نه تنها منابع زیرزمینی را شور و غیرقابل استفاده کرده، بلکه فرونشست زمین و خسارات جبران‌ناپذیر به زیرساخت‌ها را به دنبال داشته است.
وزارت جهاد کشاورزی، مسئول اصلی تعیین الگوی کشت، در تنظیم سیاست‌های متناسب با اقلیم خشک ایران ناکام مانده است. کشت محصولات آب‌بر مانند هندوانه و صیفی‌جات، با وجود آگاهی از بحران آب، همچنان ادامه دارد. نمونه آن، صادرات بی‌رویه سیب‌زمینی در سال گذشته بود که به گرانی این محصول در بازار داخلی و بازگشت سیب‌زمینی‌های صادراتی با قیمت بالاتر منجر شد. نوری قزلجه، نماینده مجلس، این وضعیت را نتیجه نبود نظارت وزارت جهاد دانست که در نهایت سران قوا را مجبور به مداخله کرد.
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که با توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، جایگزینی سود کشاورزی با صنایع و گردشگری، و استفاده از کنتورهای هوشمند برای مدیریت مصرف آب، می‌توان از تشدید بحران جلوگیری کرد. نظارت دقیق بر مصرف آب کشاورزی و تخصیص استاندارد منابع آبی، گامی اساسی برای حفظ امنیت آبی و غذایی کشور است.
امیر خیرخواهان
دیدگاهتان را بنویسید